Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowuje przełomowe zmiany w polskim prawie, które mają na celu zniesienie instytucji ubezwłasnowolnienia. Nowe regulacje wprowadzą model wspieranego podejmowania decyzji, co stanowi realizację postanowień Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami oraz krajowej Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030.
Kluczowe elementy planowanych zmian:
- Pełnomocnictwo rejestrowe Umożliwi wyznaczenie osoby do podejmowania decyzji w sprawach majątkowych i osobistych w przypadku utraty zdolności do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem.
- Pełnomocnictwo medyczne Specjalna forma pełnomocnictwa rejestrowego, pozwalająca na podejmowanie decyzji medycznych w imieniu osoby, która utraciła kompetencje decyzyjne.
- System kuratorów Wprowadzenie dwóch typów kuratorów:
- Kurator wspierający: dla osób wymagających lżejszej formy wsparcia
- Kurator reprezentujący: dla osób potrzebujących intensywniejszego wsparcia
Kuratorzy będą powoływani przez sąd na okres nie dłuższy niż 5 lat, z możliwością przedłużenia.
- Asysta prawna Nowa forma wsparcia oparta na umowie między asystentem prawnym a osobą potrzebującą pomocy. Asystent będzie wspierał w wykonywaniu czynności prawnych, kierując się dobrymi obyczajami i unikając nadmiernego wpływu na decyzje wspieranej osoby.
Te zmiany mają na celu zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami większej autonomii i podmiotowości prawnej, jednocześnie gwarantując im niezbędne wsparcie w podejmowaniu decyzji. Projekt ustawy jest obecnie na etapie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Nowe regulacje mają stanowić odpowiedź na rosnącą liczbę osób z chorobami neurodegeneracyjnymi oraz potrzebę bardziej elastycznego podejścia do wspierania osób z różnymi formami niepełnosprawności w codziennym funkcjonowaniu i podejmowaniu decyzji prawnych.