Systemowe rozwiązanie problemu
Rzecznik Praw Dziecka podejmuje zdecydowane działania w sprawie nieuzasadnionego przytrzymywania dzieci i młodzieży w spektrum autyzmu i z niepełnosprawnościami sprzężonymi w szkołach i innych placówkach. Planowane jest powołanie interdyscyplinarnego zespołu ekspertów, który zajmie się m.in. kwestią zaostrzenia kar za tego typu przypadki.
Alarmujące sygnały od młodzieży
Jak podkreśla Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka, to sami młodzi ludzie zgłaszają problem niewłaściwego traktowania. „Nie zgadzają się na to, żeby były w taki sposób traktowane. Siłowe przetrzymywanie nie jest rozwiązaniem na ich stan emocjonalny ani na trudności, których w danym momencie doświadczają” – wyjaśnia RPD.
Brak jasnych przepisów
Problem jest złożony – w Polsce brakuje przepisów regulujących stosowanie przymusu bezpośredniego w szkołach oraz zasad szkolenia personelu w tym zakresie. Ta luka prawna może prowadzić do nadużyć, szczególnie wobec uczniów neuroróżnorodnych, w tym osób w spektrum autyzmu, z ADHD czy zespołem Tourette’a.
Potrzeba zmian prawnych
Jan Gawroński, społeczny zastępca RPD, postuluje zaostrzenie kar z art. 157 § 2 Kodeksu karnego. Proponowane zmiany zakładają:
- Zwiększenie kary z dwóch do pięciu lat pozbawienia wolności
- W przypadku zagrożenia życia – do 10 lat pozbawienia wolności
- Przy próbie samobójczej – od 10 do 15 lat pozbawienia wolności
- Uchylenie możliwości stosowania grzywny
Skala problemu
Według danych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w ciągu ostatnich 15 lat liczba uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego wzrosła o około 50 tysięcy. Obecnie w polskim systemie edukacji jest 280 tysięcy dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym ponad 82 tysiące z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Edukacja zamiast przemocy
Rzecznik Praw Dziecka apeluje o edukowanie kadry kierowniczej placówek oświatowych. Istnieją skuteczne metody rozwiązywania trudnych sytuacji, które nie wymagają stosowania siły. Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia i zrozumienia potrzeb uczniów neuroróżnorodnych