Znaczący wzrost liczby studentów z niepełnosprawnościami
W ciągu ostatnich 25 lat liczba studentów z niepełnosprawnościami na polskich uczelniach wzrosła z mniej niż 2000 w 1999 roku do prawie 21 000 w roku akademickim 2021/2022. Ten imponujący wzrost jest efektem licznych usprawnień i programów wsparcia wprowadzonych przez uczelnie i instytucje państwowe.
Program „Uczelnia Dostępna”
Od 2019 roku działa w Polsce program „Uczelnia Dostępna”, dzięki któremu uczelnie pozyskują środki na dostosowanie swojej oferty edukacyjnej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W ramach programu realizowana jest modernizacja infrastruktury, w tym budowa podjazdów, instalacja wind i wyznaczanie miejsc parkingowych. Sale są wyposażane w pętle indukcyjne i nadajniki radiowe, a na drzwiach umieszczane są oznaczenia w alfabecie Braille’a. Ponadto, kadra akademicka przechodzi szkolenia w zakresie savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnościami.
Wsparcie organizacyjne i cyfryzacja
Na większości uczelni działają już Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami lub powołani są Pełnomocnicy Rektora ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Ich zadaniem jest wspieranie studentów w pełnym uczestnictwie w życiu akademickim, udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów oraz reprezentowanie interesów osób z orzeczeniem w środowisku akademickim.
Uczelnie tworzą pracownie usług cyfryzacyjnych, które wypożyczają specjalistyczny sprzęt, taki jak dyktafony, lupy powiększające czy notebooki. Przekształcają również materiały dydaktyczne do potrzeb studentów z dysfunkcją wzroku, tworząc cyfrowe i dźwiękowe wersje materiałów. Powstała również platforma „ABC – Akademicka Biblioteka Cyfrowa”, gromadząca materiały dydaktyczne dostosowane do potrzeb osób niewidomych i słabowidzących.
Asystenci i dostosowania procesu nauczania
Wiele uczelni oferuje usługi asystenckie, które obejmują pomoc w sporządzaniu notatek i przemieszczaniu się po uczelni. Niektóre uczelnie umożliwiają również zamieszkanie z asystentem w akademiku. Dla osób z niepełnosprawnością ruchową organizowany jest transport z miejsca zamieszkania na uczelnię.
W zakresie egzaminów, uczelnie umożliwiają zdawanie egzaminów pisemnych w formie ustnej, korzystanie z komputera podczas egzaminu oraz wydłużenie czasu na przeczytanie poleceń. Te udogodnienia znacząco ułatwiają studentom z różnymi rodzajami niepełnosprawności udział w procesie oceniania.
Dodatkowe usługi i zajęcia
Uczelnie organizują także specjalistyczne lektoraty językowe, konsultacje z psychiatrami, psychologami i doradcami zawodowymi oraz dostosowane zajęcia sportowe lub alternatywne formy zaliczenia WF. Te dodatkowe usługi pomagają studentom z niepełnosprawnościami w pełni uczestniczyć w życiu akademickim i rozwijać swoje umiejętności.
Postępy w dostępności
Według Narodowego Centrum Badań, odsetek uczelni osiągających pełną dostępność w różnych obszarach stale rośnie. Na przykład, 38% uczelni posiada stronę internetową zgodną ze standardami WCAG, 47% umożliwia korzystanie ze wsparcia doradcy edukacyjnego lub asystenta dydaktycznego, a 64% powołało stanowisko ds. dostępności lub pełnomocnika rektora ds. osób z niepełnosprawnościami.
Mimo że wciąż jest wiele do zrobienia, polskie uczelnie wykazują znaczący postęp w tworzeniu środowiska przyjaznego dla studentów z niepełnosprawnościami. Te zmiany nie tylko ułatwiają dostęp do edukacji wyższej, ale także przyczyniają się do większej integracji i równości szans w społeczności akademickiej.