3 sierpnia 2024 r. weszła w życie długo oczekiwana nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Te kluczowe zmiany dotyczą prawie 400 tysięcy osób w Polsce, których orzeczenia o niepełnosprawności straciły ważność 30 września 2024 r. Nowelizacja ta jest odpowiedzią na rosnące obawy środowiska osób z niepełnosprawnościami oraz ich rodzin, którzy obawiali się nagłej utraty przysługujących im praw i świadczeń.
Automatyczne przedłużenie ważności orzeczeń
Zgodnie z nowymi przepisami, orzeczenia o niepełnosprawności, które wygasły 30 września 2024 r., zostały automatycznie przedłużone. Dzięki temu zabezpieczeniu, osoby te nie muszą obawiać się nagłej utraty świadczeń, takich jak renta socjalna czy dofinansowania do rehabilitacji. Ponadto, zachowują one wszystkie dotychczasowe uprawnienia, w tym prawo do korzystania z ulgowych przejazdów komunikacją publiczną czy pierwszeństwo w dostępie do niektórych usług medycznych.
Aby zachować status osoby z niepełnosprawnością, konieczne jest podjęcie aktywnych działań. Kluczowym warunkiem jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie. To niezwykle istotna informacja, którą należy podkreślić: samo automatyczne przedłużenie nie wystarczy do utrzymania statusu w dłuższej perspektywie. Warto zaznaczyć, że czas na złożenie takiego wniosku upływa 31 marca 2025 r. To ostateczny termin, do którego przedłużono ważność dotychczasowych orzeczeń. Po tym czasie, osoby, które nie złożyły wniosku, mogą utracić swój status i związane z nim przywileje.
Zmiany w procedurze składania wniosków
Nowelizacja wprowadziła również istotne zmiany w procedurze składania wniosków o nowe orzeczenia. Wydłużono termin na wcześniejsze złożenie takiego wniosku: z 30 dni do 2 miesięcy dla osób powyżej 16 roku życia, oraz do 3 miesięcy dla osób poniżej 16 roku życia. Te modyfikacje mają na celu usprawnienie całego procesu i uniknięcie zatorów w rozpatrywaniu wniosków. Dzięki temu zespoły orzekające będą miały więcej czasu na dokładne rozpatrzenie każdej sprawy, co może przełożyć się na jakość wydawanych decyzji.
Karty parkingowe również przedłużone
W pakiecie zmian znalazło się również automatyczne przedłużenie ważności kart parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami. Teraz będą one ważne do 31 marca 2025 r. To ważna informacja dla osób, które korzystają z miejsc parkingowych dla niepełnosprawnych. Dzięki temu rozwiązaniu nie muszą one martwić się o wymianę karty w najbliższym czasie, co jest szczególnie istotne w kontekście ograniczonej mobilności wielu osób z niepełnosprawnościami.
Wprowadzone zmiany mają ogromne znaczenie praktyczne dla codziennego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami. Dzięki nim zyskali oni dodatkowy czas na przejście procesu ponownego orzecznictwa, bez ryzyka utraty dotychczasowych uprawnień. Jest to szczególnie istotne w kontekście świadczeń i wsparcia, z którego korzystają. Mogą oni nadal korzystać z dofinansowań do sprzętu rehabilitacyjnego, uczestniczyć w programach aktywizacji zawodowej czy korzystać z innych form wsparcia oferowanych przez państwo i organizacje pozarządowe.
Apel do zainteresowanych
Mimo automatycznego przedłużenia, stanowczo zachęcamy wszystkie osoby, których dotyczą te zmiany, do jak najszybszego złożenia wniosków o nowe orzeczenia. Wczesne złożenie wniosku pozwoli uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości i zapewni ciągłość wsparcia. Warto pamiętać, że proces orzekania może trwać nawet kilka miesięcy, dlatego nie należy odkładać tej sprawy na ostatnią chwilę. Złożenie wniosku z wyprzedzeniem da również pewność, że nawet w przypadku ewentualnych komplikacji, osoba zainteresowana będzie miała czas na ich rozwiązanie bez ryzyka utraty uprawnień.
Wprowadzone zmiany to ważny krok w kierunku usprawnienia systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Stanowią one odpowiedź na realne potrzeby tej grupy społecznej i są próbą usprawnienia systemu orzecznictwa. Nowelizacja ta pokazuje, że głos środowiska osób z niepełnosprawnościami jest słyszany i brany pod uwagę przy tworzeniu prawa. Jednocześnie warto podkreślić, że jest to dopiero początek drogi do pełnej inkluzji społecznej osób z niepełnosprawnościami. Zachęcamy wszystkich zainteresowanych do śledzenia dalszych informacji i komunikatów w tej sprawie, aby być na bieżąco z ewentualnymi dodatkowymi wytycznymi lub zmianami. Tylko pełna świadomość swoich praw i obowiązków pozwoli w pełni skorzystać z wprowadzonych udogodnień.
Podstawa prawna i źródła:
- Ustawa z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2024 poz. 1165). Link do tekstu ustawy: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240001165
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. 2024 poz. 511 z późn. zm.). Link do tekstu jednolitego: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240000511
- Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – druk sejmowy nr 546. Link do przebiegu prac legislacyjnych: https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=546
- Strona Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych z aktualnymi informacjami: https://www.gov.pl/web/rodzina/biuro- pelnomocnika-rzadu-do-spraw-osob-niepelnosprawnych
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – informacje o świadczeniach i uprawnieniach: https://www.pfron.org.pl/osoby-niepelnosprawne/
Zachęcamy do zapoznania się z pełnym tekstem ustawy oraz śledzenia www.pi-on.pl oraz oficjalnych stron rządowych w celu uzyskania najbardziej aktualnych informacji dotyczących zmian w przepisach i ich praktycznego zastosowania.